مصرف سيگار يكي از شايع ترين عوامل مرگ و مير در جهان است و سالانه انسان هاي زيادي جان خود را بر اثر مصرف دخانيات از دست می دهند . سیگار و مضرات سيگار اولین عامل قابل پیشگیری مرگ در جهان به حساب می آید .
[box type=”shadow” align=”aligncenter” class=”” width=””]مشاوره آنلاین پزشکی [/box]
دخانيات محصولات تهيه شده از تنباکو هستند كه به اشكال مختلف مورد مصرف قرار مي گیرند . محصولات مختلف تنباکو حاوی مواد مضر فراوانی نظیرآمونیاک ، سیانید ، بنزن ، فرمالدئید ،استیلن و نیکوتین می باشند . تاثير سيگار بر تمامي ارگان هاي بدن به نحوي است كه تقريباً هيچ ارگاني را نمي توان يافت كه از آثار سوء سيگار در امان باشد.
- به علت وجود بیش از 60 نوع ماده شیمیایی سرطان زا در تنباکو ، مصرف سیگار خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد و با ابتلا به سرطان های دیگر مثل سرطان مری، پانکراس (لوزالمعده) ، حنجره ،کلیه، دهانه رحم و … ارتباط دارد.
- مصرف سيگار موجب بيماري عروق كرونري قلب و بيماري انسدادي مزمن ريه مي شود و اين بيماري ها به همراه سرطان ريه مهم ترين علل مرگ و مير در افراد سيگاري مي باشند .
- سيگار از مهم ترين علل بيماري عروق مغزي و سکته مغزی به شمار مي رود .
- مصرف سيگار باروری را به تاخیر می اندازد.
- در زنان حامله اثرات مضری در جنین دارد و احتمال سقط ناگهانی ، مرگ جنین و مرگ نوزاد را افزايش مي دهد .
- زخم معده و اثنی عشر نیز در افراد سیگاری شایع تر از غير سيگاري ها است .
- دود سيگار باعث بيماري لثه ها ، خرابي و زرد شدن دندان ها ، بوي بد دهان وخشکي دهان مي شود .
- سيگار کشيدن نه تنها سلامتي خود فرد را به خطر مي اندازد بلکه تجاوز آشکار به حقوق ديگران است، چرا که استنشاق غيرارادي دود سيگار برای افراد غیر سیگاری مضر می باشد. استعمال سيگار در منزل توسط والدين با خطر افزايش بروز بيماري هاي قلبي و تنفسي كودكان همراه است .
- با مصرف سيگار خون و اکسيژن کمتري به دست ها و پا ها مي رسد و خونرساني ناكافي ممکن است باعث سياه شدن انگشتان و در نتيجه قطع آنها شود.
- سيگار گردش خون را ضعيف مي کند و باعث بد رنگي ، خشکی ، شکنندگی و چروکيدگي پوست صورت مي شود.
- استخوان های افراد سیگاری تراکم خود را از دست داده و به راحتی شکسته می شوند . همین طور زمان التیام یافتن و جوش خوردن آنها پس از شکستگی افزایش می یابد .
- به علت عدم اكسيژن رساني مناسب، ترميم زخم در افراد سيگاري با تاخير صورت مي گيرد. بنابراين در صورت انجام عمل جراحي، احتمال عفونت ناشي از عمل جراحي زیاد است .
نيكوتين
نیکوتین بخش طبیعی موجود در برگ گیاه تنباکو و ماده ای است که سبب بروز اعتیاد می شود . راه هاي ورود نيكوتين به بدن 3 طريق مي باشد:
- جذب از طريق پوست
- جذب از طريق ريه ها
- جذب از طريق غشاء مخاطي بيني و دهان
بيـشتـرين جـذب نيـكوتين از طريق استنشاق مي بـاشد و مهمترين اثر نيكوتين بر روي مغز اعمال مي گردد .
مصرف مداوم سيگار منجر به تحمل مصرف نـيكوتين مي شود و فرد براي
دستيابي به اثرات سيگار به تعداد سيگار بيشتري نياز خواهد داشت . د
ترک سيگار و مضرات سيگار
ترک سيگار نياز به زمان دارد . ابتدا بايد درباره ترک سيگار اندیشید ، سپس تصميم گرفت و بعد برای انجام آن تلاش كرد و از مصرف مجدد آن خودداری نمود.
فوايد ترک سيگار
ترك سيگار و مضرات سيگار داراي فوايد جسمي ، رواني و اقتصادي است . مهم ترين فوايدترك سيگارعبارت است از :
- كساني كه مصرف سيگار را ترك مي كنند ، نسبت به آنهايي كه به مصرف آن ادامه مي دهند ، عمر طولاني تري دارند .
- با قطع مصرف نيكوتين خطر سرطان ریه ، سکته مغزی ، سکته قلبی و بیماری مزمن ريوی كم تر مي شود.
- زنانی که قبل از حاملگی یا در 3 ماهه اول بارداری سیگار را ترک کنند ، خطر به دنیا آوردن نوزاد با وزن کم را از میان برمی دارند .
روش ترك سيگار
روش هاي زيادي براي ترک سيگار و مضرات سيگار وجود دارد از جمله:
روش شخصى : شامل ترك یكباره و ترك تدریجى است . در ترک یكباره كه درمورد اغلب افراد موفقيت آميز است ، در روز ترك به صورت ناگهانى و كامل سيگار كشيدن را متوقف می كنند . در ترك تدریجی كه برای افرادى كه به نيكوتين وابسته شده اند روش بهتری است ، كم كردن تعداد سيگار مصرفی روزانه تا حدود ۵ عدد در روز به تدریج و در طول یك مدت مشخص انجام می شود. این روش به زمان بيشتری نياز دارد .
روش مداخله پزشک : مشورت با پزشك بسيار سودمند است . دراين روش ترك بر اساس توصيه های علمی و با استفاده از روش های تجويز و جایگزینی نيكوتين( از طريق برچسب های پوستی نیکوتین ، قرص هاي مكيدني یا آدامس هاي حاوي نيكوتين و … ) و روان درمانی ، با برنامه مشخص انجام مي شود .آمار و نتایج مشخص ساخته است كه روش مداخله پزشك مفيدتر است .
براى راهنمایى جهت ترك سيگار بهتر است به كلينيك ترك سيگار مراجعه كرد .
زندگي پس از ترك سيگار و مضرات سيگار
عود ( ميل شديد براي مصرف سيگار ) اغلب به سرعت و حدود چند ساعت پس از مصرف آخرين سيگار ظاهر مي شود . بهتر است طي 3 – 2 روز اول پس از ترك پيگيري از طريق مشاوره تلفني يا حضوري با روانپزشك صورت گيرد.
همچنين وجود علايمي نظير اضطراب ، بيقراري ، تحريك پذيري ، اشكال در تمركز و خواب آلودگي امري طبيعي و گذرا است و دليل آن اين است كه مغز مي خواهد با شرايط عدم حضور نيكوتين سازگار شود . استفاده از روش هايي مانند قدم زدن ، استراحت كافي ، حمام گرم و مصرف مايعات مي تواند به كاهش يا برطرف شدن اين حالات كمك نمايد .
براي موفقيت در قطع طولاني مدت مصرف سيگار و باقي ماندن بر ترك آن، هنگام ميل شدید به سيگار ، از یكی از روش های زیر استفاده كنيد:
- سه بار نفس عميق بكشيد و سپس آهسته تنفس كنيد.
- یک ليوان آب یا نوشيدنی كم كالری مصرف كنيد.
- به جاى سيگار كشيدن عمل دیگری مثل روزنامه خواندن ، جدول حل كردن و قدم زدن انجام دهيد.
- به دلایل ترک سيگار و ضررهای سيگار فكركنيد.
- به طور جداگانه موقعيت هاى هوس انگيز را نام برده ، در مورد راه هاى مقابله با هر یک فكركنيد.
- هر گاه موفق به غلبه بریكى از هوس هاى سيگاركشيدن خود شدید به طریقى به خود هدیه بدهيد.
- در صورت تعارف سيگار از طرف دوستان با گفتن جملاتي مانند : متشكرم ، من سيگار نمي كشم یا لطفاً به من سيگار تعارف نكنيد ، در حال ترك آن هستم و … آن را رد كنيد .
- با افكار منفى مبارزه كنيد : ترك سيگاركارسختى است ، فقط یك سيگار ضررى ندارد و … . این افكار را از خود دور كنيد ، مثبت و قوى باشيد .
از راه هاى جدید برای كسب آرامش استفاده كنيد:
- استراحت در محل راحت و بستن چشم ها
- تنفس عميق
- كشيدن دست ها و پاها برای چند دقيقه
- فكر كردن به مناظر دلپذیر و محل هاى مطبوع
- قدم زدن ، ورزش كردن و رفتن به پارك بسيار مفيد است.
- حمایت هاى اجتماعى كسب كنيد : تماس با دوستان ، صحبت با افراد فاميل در مورد ترك سيگار و …
- از موقعيت هاى خطر آفرین مثل حضور در ميهمانى افراد سيگارى ( به ویژه در اوایل دوره ترك سيگار ) اجتناب كنيد .
- كارت دلایل ترك و ضررهاى سيگار خود را درنقاط مختلف منزل و در معرض دید قرار دهيد.
- از غذاهاى كم كالرى یا نوشيدنى هاى كم كالرى هنگام تمایل به سيگار استفاده كنيد .
- به جاي سيگار قلم یا خودكار بين انگشتان دست قرار دهيد .
در صورتى كه دچار لغزش شدید ، با تفكر مثبت و بررسي مجدد دلایل ترك خود بار دیگر برنامه ترك سيگار خود را شروع كنيد