آرتريت روماتوئيد يك بيماري التهابي و خودايمن است . درآرتريت روماتوئيدواكنش ايمني بر ضد بافت مفصلي رخ مي دهد و موادي داخل مفصل توليد مي شود كه باعث تجزيه بافت و ايجاد التهاب و در نهايت تخريب غضروف و خوردگي استخوان مي شود كه نتيجه آن از دست دادن سطوح مفصلي و حركت آنها است .
اين بيماري طولاني مدت مي باشد و دوره هاي تشديد و تخفيف علائم را دارد. در زنان شايع تر و در سن 60 – 20 سالگي بيشتر ديده مي شود.
علايم بیماری آرتريت روماتوئيد
-
- شدت بيماري بستگي به مرحله آن دارد. درد، تورم ،گرمي و قرمزي مفاصل و از دست دادن عملكرد آنها ازجمله علائم است.
- گرفتاري مفاصل به اين ترتيب است كه ابتدا مفاصل كوچك ( دست ، مچ دست و پا ) درگير مي شوند و در مراحل بعدي زانوها ، شانه ها ، لگن، آرنج ، قوزك پا ، ستون فقرات گردني و نيز مفاصل فك پايين درگير مي شوند.علائم معمولا دوطرفه و قرينه است .
- بد شكلي هاي دست و پا به علت قرار نگرفتن سطوح مفصلي مقابل هم ( در اثر تورم ) وتخريب آن يا به علت دررفتگي ناقص به وجود مي آيند .
- تب ، كاهش وزن ،كم خوني ،خستگي و بزرگي غدد لنفاوي علائم شايع خارج مفصلي هستند.
- گاهي خشكي چشم و غشاهاي مخاطي ، مشكلات قلبي و عصبي نيز مشاهده مي شود.
- از علايم بسيار مهم بيماري خشكي مفاصل به خصوص در صبح ها است كه ممكن است 30 دقيقه يا بيشتر طول بكشد .
تشخيص بیماری آرتريت روماتوئيد
تشخيص به كمك يافته هاي آزمايشگاهي (بررسي خون و مايع مفصلي ) و معاينه فيزيكي داده مي شود . گرفتن عكس مفاصل به تشخيص از نظر خوردگي استخوان و باريك شدن فضاي بين مفصلي كمك مي كند .
درمان بیماری آرتريت
هدف از درمان جلوگيري از تخريب مفصل است . تعادل بين استراحت و ورزش ، استفاده از تكنيك هاي كنترل درد غير دارويي ، رعايت اصول محافظت از مفاصل و ورزش به بهبود عملكرد اعضا كمك مي كند.
داروها نيز در درمان بيماري به كار گرفته مي شوند . اين داروها عبارتند از :
-
- داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي مانند ايبوپروفن و سلكوكسيب
- داروهاي ضد روماتيسمي تعديل كننده بيماري ( داروهاي ضد مالاريا ، طلا ، پني سيليلامين يا سولفاسالازين )
- داروهاي سركوب كننده ايمني مانند متوتركسات ، سيكلوفسفاميد و آزاتيوپرين
- داروهاي تعديل كننده پاسخ زيستي يا داروهاي بيولوژيك (كه با استفاده از مواد ساخته شده توسط سيستم ايمني تهيه مي شوند مانند اتانرسپت ، اينفليكسي ماب و آداليموماب )
- داروهاي استروئيدي ( براي رفع درد و التهاب ) . در مواقعي كه مفاصل شديدا ملتهب فورا به روش هاي ديگر پاسخ نمي دهند از تزريق داخل مفصلي اين داروها استفاده مي شود .
- داروهاي ضد افسردگي ( مانند آمي تريپتيلين و سرترالين ) در درمان افسردگي و مشكلات خواب ممكن است در برخي موارد استفاده از اعمال جراحي براي درمان بيماري نيز لازم باشد .
عوارض بیماری آرتريت روماتوئيد
-
- در صورت عدم درمان اين بيماري مي تواند منجر به تغيير شكل دائمي مفصل و از كارافتادگي فرد شود. پوكي
- استخوان نيز از ديگر عوارض بيماري است.
- نكات قابل توجّه جهت مراقبت از خود در منزل
- داروهاي مورد استفاده در درمان بيماري به خصوص داروهاي سركوب كننده ايمني ممكن است عوارض جانبي و جدي داشته باشند . سركوب مغز استخوان ، كم خوني ، مشكلات گوارشي و راش هاي پوستي از جمله اين عوارض است . بروز اين عوارض از طريق آزمايشات دوره اي قابل پيگيري است . گاهي لازم است مقدار دارو كاهش يابد يا كاملا قطع شود و يا داروي جديدي تجويز شود .پس داروهاي خود را مرتب مصرف كنيد و آزمايشاتي را كه پزشك درخواست مي كند ، انجام دهيد.
- براي كاهش درد علاوه بر داروهاي ضد درد مي توانيد از انواع روش هاي زير مانند :روش هاي آرام سازي بدن ، فعاليت هاي انحراف فكر ، به كار گرفتن گرما يا سرما ، ماساژ ، تغيير وضعيت و داشتن استراحت كافي استفاده كنيد . استفاده از تشك ابري ، بالش هاي حمايت كننده و آتل ها نيز مي تواند كمك كننده باشد .
- از مصرف ضد دردهاي مخدر براي تسكين درد خودداري كنيد چرا كه احتمال تداوم نياز به اين داروها و وابستگي وجود دارد .
- براي جلوگيري از خستگي خواب كافي داشته باشيد . استفاده از حمام آب گرم به داشتن خواب مناسب كمك مي كند.
- بعد از فعاليت استراحت كنيد و در حين فعاليت از مفاصلتان محافظت نماييد . براي حركت كردن مي توانيد از وسايلي مثل آتل و عصا استفاده نماييد.
- مراقبت از مفاصل و كاهش فشار بر آنها با استفاده از وسايل كمك كننده مانند پاشنه كش با دسته بلند، قاشق و چنگال با دسته هاي ضخيم، پوشيدن كفش هاي مناسب، استفاده از توالت فرنگي و صندلي هاي دسته دار امكان پذير است.
- تا آنجا كه ممكن است فعاليت هاي روزمره را حفظ كنيد.
- در مواقعي كه بيماري شديد مي شود فعاليت را كم كرده پس از بهتر شدن مجددا فعاليت عادي خود را شروع كنيد.
- ورزش جهت حفظ دامنه حركت مفاصل و تقويت عضلات توصيه مي شود .
- مصرف وعده هاي غذايي مختصر و در دفعات بيشتر و استفاده از مكمل هاي پروتئيني با نظر پزشك به رفع بي اشتهايي كمك مي كند .
- روزانه از هرچهار گروه غذايي اصلي ( گوشت و حبوبات ، شير ، نان و غلات و سبزيجات و ميوه جات ) به ويژه داراي مقادير بالاي ويتامين ها ، پروتئين و آهن براي ترميم و ساخت بافت ها استفاده كنيد .